Toprakkale fayı sürekli olarak deprem üreten ve zamanında yıkıcı depremlere yol açmış aktif bir faydır. Osmaniye kent merkezi dahil Toprakkale ve Düziçi ilçe merkezleri köy veya belde statüsünde bulunan yaklaşık 18 yerleşim birimi doğrudan diri fay hatları veya zonları üzerine oturmaktadır. Fayda oluşacak bir sarsıntı Osmaniye, Hatay, Kahramanmaraş, Gaziantep, Kilis ve Adana Depremi şeklinde belirginlik gösterecek ve bu illeri etkileyecektir. Fay ile ilgili ilk resmi araştırma “TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası” tarafından 2016 yılı Nisan ayında yapılmıştır. 25 Temmuz 2023 Kozan depreminden sonra Toprakkale Fayı Deprem Riski daha da artmıştır. Bu yazımı geçmişte Toprakkale fayı hakkındaki öngörüler ve fayın ne kadar yıkıcı bir depreme sebep olacağı hakkında makalelerden yararlanarak hazırlıyorum. Gerekli kaynakları ve görselleri yazı içeriğinde sizlerle paylaşacağım.
İçindekiler
Toprakkale Fayının Geçmişten Günümüze Yaşadığı Depremler
TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Osmaniye İl Temsilciliği tarafından hazırlanan rapoda Toprakkale fayı ve Osmaniye için: “Bu bölge fayların yoğun olduğu bir coğrafyada yer alır. Osmaniye ve yakın çevresi tarihsel (1900 öncesi)ve aletsel (1900 sonrası) dönemlerde yıkıcı depremler ile sarsılmış ve önemli hasara uğramışlardır.
Jeolojide bir temel kural vardır: Bir yer geçmişte depremlerden etkilenmiş ise gelecekte de
etkilenecektir.
Osmaniye ve çevresindeki yerleşim alanlarının tarihi geçmişi Neolitik döneme (MÖ 7.000–5.000) kadar uzanır.
Osmaniye il merkezinden geçen fayların ait olduğu Doğu Anadolu Fay Zonu’nun Osmaniye ili ve yakın çevresinde MS 97, MS 242, MS 1115 (M:6.3), MS 1266, MS 1269, MS 1544 (M:6.8), MS 1894, gibi çok sayıda depremin meydana geldiği de bilinmektedir.
Osmaniye il merkezinin yaklaşık 8-10 km batısından geçen Toprakkale Fayı ve daha batıdaki Karataş Fayı da aktif faylar olup bunlar üzerinde oluşabilecek depremlerde Osmaniye il merkezi ve diğer yerleşim yerlerinde hasar oluşma olasılığı vardır.” demiştir. (Açıklamanın tamamına buradan ulaşabilirsiniz.)
Jeoloji Mühendisleri Odasının Hazırlamış Olduğu Rapor
Jeoloji Mühendisleri Odası tarafından yayınlanan Nisan 2016 tarihli makalede şunlar bizimle paylaşılmıştır. Toprakkale Fayı, K33°D genel doğrultusunda uzanan yaklaşık 52 km uzunlukta normal bileşenli sol yanal doğrultu atımlı bir faydır. Toprakkale Fayı kuzey ve güney olarak isimlendirilen iki fay parçasından (fault section) oluşur. Toprakkale fayını incelemek için Toprakkale Fayı üzerinde birbirine paralel 2 hendek kazılarak bu araştırma yapılmıştır. Hendeklerde tespit edilen depremlerin tarihlendirilmesi amacıyla Radyokarbon (14C) ve Optik Luminesans (OSL) örnekleri alınmıştır. (Makalenin tamamına buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.)
11 Ekim 2022 Tarihinde Düziçi merkezli Toprakkale fayı üzerinde 5.1 lik deprem meydana gelmiştir. Depremden sonra Milliyete konuşan Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir şu konulara değinmiştir. “Toprakkale Fayı 70 kilometre uzunluğa varan bir fay ve 2 fay parçasından oluştuğu düşünülüyor. Fayın maksimum deprem üretme potansiyeli 7.0 olarak kabul ediliyor.” (Haberin tamamı için buraya tıklayınız.)
Düziçi Depreminden Sonra Naci Görür Ne Dedi?
Düziçi depreminden sonra Prof. Dr. Naci Görür de uyarılarda bulunarak; “Arkadaşlar demin Osmaniye, Çerçioğlu/Düziçi’nde 5,0 deprem oldu. Deprem Doğu Anadolu Fay Zonu içerisinde. Daha önceden de belirttiğimiz gibi, bu fay zonunun Çelikhan-Erkenek, K. Maraş-Adana hattı daha çok stres biriktirmektedir. Geçmiş olsun. Sevgiyle” demişti. Sonrasında gördüğümüz gibi 6 Şubat depremini yaşadık.
Yine Jeoloji Mühendisleri Odası ve yerel yönetimlerle yapılan 2018 yılında yapılan toplantıda:
“Osmaniye Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Osmaniye Toprakkale Belediyesi, Şubemiz Yönetim Kurulu Üyeleri, Osmaniye İl Temsiliciliği, Osmaniye İli ve İlçelerinde faaliyet gösteren Büroların katılımı ile 15.02.2018 tarihinde bir toplantı yapılmıştır.
Yapılan toplantıda yerelde yaşanan sorunlar, uygulamalardaki aksaklıklar ve çözüm önerilerine dair görüş alışverişi yapılmıştır. ” ibaresi yer almaktadır.
Jeoloji Mühendisleri Odasının yapmış olduğu gezide şu şekildedir:
11.05.2018 tarihinde Çukurova Üniversitesi Mühendislik – Mimarlık Fakültesi Öğrenci Üyeleri ile (JEOGENÇ) Osmaniye Deli Halil volkanizmasına Çukurova Üniversitesi Mühendislik – Mimarlık Fakültesi öğretim görevlisi aynı zamanda Şubemiz Yönetim Kurulu üyesi olan Doç. Dr. Mustafa AKYILDIZ rehberliğinde teknik gezi düzenledik.
Gezide; arazi çalışmaları yapılmış olup, bölge jeolojisi ve volkanizma ile ilgili bilgi verilmiştir. Sonrasında ise Toprakkale ziyaret edilmiştir.
Osmaniye’nin genel yeraltı yapısı: Kırmızı çizgiler diri fayları göstermektedir.
Toprakkale Fayında Deprem Olacak Mı?
Yukarıda TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Osmaniye İl Temsilcisi M. Can KARAEVREN Beyefendinin de belirttiği gibi geçmişte depremden etkilenmiş ise gelecekte de depremden etkilenecektir. Depremin ne zaman olacağı hakkında kimse net bir tarih veremeyeceği gibi şu şiddette de olacaktır diyemez. Toprakkale fayının geçmişte yarattığı depremler 25 Temmuz tarihinde Kozan’da yaşanan deprem göz önünde bulundurulursa Toprakkale fayında deprem olması yakın bir zamanı işaret ediyor.
Jeoloji Mühendisi Maden Teknolojisi ve Yer Bilimleri Uzmanı Serkan İçelli’nin açıklamalarını incelediğimizde kendisinin Kahramanmaraş depremini günler önceden haber verdiğini görmekteyiz. Serkan İçelli Toprakkale fayı için geçtiğimiz aylarda bir konuşmasında 5,6 – 6,3 arası bir depremin gerçekleşebileceğini fakat zamanının net olarak kimse tarafından bilinemeyeceğini söylemişti. Ayrıca İçelli bölgede depremlerin sürekli olacağına bundan kaçılamayacağına ve depreme dayanıklı konutların şart olduğuna dikkat çekti. (Serkan İçelli’nin Twitter profiline buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.)
Adanalı Jeolog Beytullah Saraç Bey’in de canlı yayında çok önemli açıklamaları oldu. Bölge hakkındaki yorumlarını Kozan depreminden sonra bir canlı yayın açarak dile getiren Saraç 25 dakikalık video yayınladı. Videoya buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Temennimiz Toprakkale fayında olacak depremin yıkıcı olmadan enerjisini boşaltıp zararsız bir şekilde bitmesi yönündedir.
TOPRAKKALE HABERLERİ İÇİN: instagram.com/toprakkaleilcesi ve facebook.com/toprakkaleilce